De Kunstwijk waakt, klampt zich vast en laat niet los
Reactie op het positief advies van de Overlegcommissie aangaande de afbraak/wederopbouw van het Lebeau complex.
Ter herinnering: in 2018 werd een architectuurwedstrijd georganiseerd door de Bouwmeester Maître Architecte van de regio Brussel, zonder overleg met de plaatselijke bewoners. Het programma van deze wedstrijd voorzag enerzijds in de sloop van het LEBEAU complex om een parkeerplaats van 400 plaatsen en een complex van 42.000 m2 te bouwen, twee keer zo hoog en dichtbebouwd dan de andere blokken in de buurt.
Onze vereniging nam eind 2020 kennis van het project en sloot zich aan bij de lokale bewoners die zich organiseerden om het te voorkomen. Immobel werd gedwongen zijn eerste vergunningsaanvraag in te trekken na een uitspraak van het Grondwettelijk Hof begin 2021.
In februari 2022 heeft Immobel een nieuwe vergunningsaanvraag ingediend. De afbraak/wederopbouw van twee torens van 11 en 15 verdiepingen op de hoek van de Strostraat met de Zavel en de Ruysbroeck werd opgegeven, en de parking is teruggebracht tot 200 plaatsen, maar de rest van het project bleef ongewijzigd. Met name: de afbraak/heropbouw van tweederde van de locatie in de afdaling naar de grote markt, langs de Lebeaustraat en het Justitieplein. Het project blijft overweldigend groot en buiten proportie. De dichtheid blijft twee keer zo groot als die van de andere blokken van de buurt.
De Koninklijke Commissie voor Monumenten en Landschappen bracht in juli 2022 een ongunstig advies uit.
Op de vergadering van de overlegcommissie op 4 oktober 2022 hebben de Kunstwijk, Europa Nostra, vele plaatselijke bewoners en verenigingen die betrokken zijn bij het behoud van het erfgoed en de bewoonde stad, de Overlegcommissie opgeroepen om het project ook een ongunstig advies te geven.
De voornaamste punten van kritiek zijn:
1. Het programma voldoet niet aan de verwachtingen van de wijk: meer dan 50% kantoorruimte – slechts 20% woningen (65 eenheden) – 25% i.e. 150 gemeubileerde studio's – geen openbare ruimte, terwijl er verschillende vragen lopen van scholen tot uitbreiding in de buurt.
2. De sloop van gebouwen in uitstekende staat, terwijl grote renovaties de milieukosten met de helft zouden verminderen.
3. De bouw van een toren van 14 verdiepingen op het Justitieplein, die breekt met de schaal van de wijk, is des te minder aanvaardbaar omdat het zou worden gebruikt om 150 gemeubileerde studio's te verhuren zonder enige bijdrage te leveren tot animatie op het plein en voor de wijk.
4. De sloop van één kant van de Lebeaustraat om er enorme gebouwen van 6 tot 8 verdiepingen (24 tot 32 m hoog) neer te poten die het architecturale geheel van huizen uit de late 19e en begin 20ste eeuw compleet zouden verpletteren. Het betreft 18 huizen die behoren tot het erfgoed van het Brussels Gewest (15 m hoog onder de kroonlijst) inclusief een huis gebouwd door architect Victor Horta.
5. Het bebouwen van de binnenkant van het blok om een nieuwe parking met 200 plaatsen te creëren, terwijl er 500 parkeerplaatsen beschikbaar zijn op nabijgelegen openbare parkeerplaatsen.
Het advies van de Overlegcommissie werd op 27 oktober 2022 gepubliceerd: Lebeaustraat 2 - 18: Dossier n°12 (vanaf blz. 43).
De commissie erkent onze gegronde en pertinente kritiek, maar concludeert verrassend genoeg met een voorwaardelijk gunstig advies over het project. Dit advies is verbijsterend. Het besluit van de commissie toont zich hiermee inconsistent.
De door de Commissie gevraagde voorwaarden hebben alleen betrekking op de verlaging van de hoogte van de toren aan het Justitieplein met een paar verdiepingen en de herziening van de plannen van sommige appartementen.
De bal ligt nu bij URBAN, die verantwoordelijk is voor de afgifte van de vergunning. Zal zij het positief advies van de Overlegcommissie volgen, ondanks de unanieme tegenkanting van bewoners en verenigingen, en ondanks het ongunstig advies van de Koninklijke Commissie voor Monumenten en Landschappen?
Het is helaas duidelijk dat de autoriteiten gekneld zitten en zich niet kunnen terugtrekken uit de funeste wedstrijd die de Bouwmeester Maitre Architecte in 2018 heeft gelanceerd.
De Staatssecretaris van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest belast met Stedenbouw en Erfgoed heeft in het openbaar gepleit voor de bouw van een parking met 400 parkeerplaatsen op de Lebeausite. Als rede werd aangehaald dat deparking op de Grote Zavel zodoende kon verdwijnen. Maar we beseffen dat met de inkrimping tot 200 parkeerplaatsen de nieuwe kantoren de enige begunstigden zullen zijn. Ook hier lijkt het moeilijk een stap terug te zetten...